Cafe Tài Chính tháng 10/2024: Những vấn đề tài chính tiềm ẩn của doanh nghiệp non trẻ

Mỗi tháng 1-2 lần, Thảo sẽ tổ chức một buổi gặp gỡ cùng một vài chủ doanh nghiệp để cùng nhau chia sẻ góc nhìn về câu chuyện quản trị tài chính doanh nghiệp. Thảo gọi những buổi gặp gỡ đó là “Cafe Tài Chính”.

Trong buổi Cafe Tài Chính tháng 10 này, Thảo có một case tư vấn vô cùng thú vị với một doanh chủ kinh doanh hàng gia dụng.

Khởi nghiệp từ 2017, bạn là người khá nhanh nhạy với thị trường bán lẻ, đón đầu làn sóng mua sắm online ào ạt từ trong và sau dịch covid. Với background làm tài chính - kế toán và từng làm việc cho một trong những sàn thương mại điện tử lớn tại Việt Nam, bạn giúp sản phẩm có độ nhận diện tốt trên thị trường, không phải lo cạnh tranh với các ông lớn bán lẻ khác.

Mọi thứ đều mượt, nhưng khi bắt đầu trao đổi sâu, Thảo và bạn doanh chủ bắt đầu tìm thấy những vấn đề tiềm ẩn mà nếu không giải quyết thì sẽ khá đau đầu trong dài hạn:

• Bạn doanh chủ chưa biết cách thiết kế mô hình tài chính và deal gọi vốn từ đầu. Điều này có thể dẫn đến: (1) Định giá sai và pha loãng cổ phần quá mức (nghĩa là phải bán quá nhiều cổ phần ở giai đoạn đầu với giá thấp); (2) Thiếu các điều khoản bảo vệ quyền lợi của founder và startup, rất khó điều chỉnh cấu trúc sở hữu, tệ hơn là gọi vốn vài vòng thì mất luôn doanh nghiệp.

• Bạn doanh chủ chưa có giải pháp để phân chia ESOP hợp lý. Phân bổ ESOP quá ít → Không đủ hấp dẫn nhân tài cấp cao. Phân bổ ESOP quá nhiều → Pha loãng cổ phần founder/nhà đầu tư, phải trả chi phí cao để tái cấu trúc ESOP. Không có cơ chế thu hồi (clawback) khi nhân sự nghỉ việc → Tranh chấp pháp lý với nhân viên cũ.

• …

Những trao đổi tưởng như rất ngẫu nhiên, tùy hứng, rất là “cafe tán gẫu” này đã nhanh chóng giúp các doanh chủ nhận ra những vấn đề tiềm ẩn mà họ chưa từng nghĩ tới.

Sau khi kết thúc buổi Cafe Tài chính đó, Thảo thực sự thấy rằng những cuộc trò chuyện với nhóm nhỏ đôi ba người; hoặc thậm chí là 1-1, 1-2 chính là những cuộc gặp mang tính CHÌA KHÓA. 

Doanh chủ mang khóa ra - Thảo mang chìa tới quán cafe :-) Mọi người cùng nhâm nhi tách cafe, chill cùng không gian nhẹ nhàng thư giãn ở quán, rồi tháo gỡ từ từ. 

Hoặc nếu không kịp gỡ thì ít nhất mình sẽ gọi tên, đặt để đúng vấn đề - hiện trạng, và nói đến các giải pháp quan trọng, cấp thiết mang tính hiệu quả hơn so với những cuộc gặp có tính trào lưu, đám đông, người đến ngồi nghe một cách bị động về những vấn đề của người khác, doanh nghiệp khác - thậm chí chẳng có liên quan đến vấn đề của chính mình.

Không chỉ riêng Thảo, mà bất kỳ doanh chủ nào cũng có thể nhận ra rằng quá trình khởi nghiệp là hành trình đơn độc: thắc mắc không biết hỏi ai, đúng-sai khó phân định, tâm lý hoang mang, mất định hướng. Nhiều khi loay hoay hàng tháng, hàng năm vẫn chưa giải quyết dứt điểm được vấn đề, nhưng chỉ cần một cuộc trò chuyện ngắn với đúng người thì bế tắc lại được khơi thông. 

Rào cản lớn đối với nhiều doanh chủ là không đọc vị được vấn đề của mình. Trong khi vấn đề tiềm ẩn luôn tồn tại trong mỗi doanh nghiệp, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận ra. 

Giống như việc những mầm bệnh luôn được ủ ấm bên trong cơ thể chúng ta, nếu chưa được phát giác thì không thể gọi là bệnh, cho đến khi chúng nhói lên những cơn đau, và được bác sĩ chẩn đoán. Những vấn đề của Doanh nghiệp cũng tương tự như vậy. 

Thảo tin rằng: khi có một người đồng hành, người đứng bên ngoài - đủ khách quan và đủ kinh nghiệm - như một người bác sĩ để đặt ra câu hỏi, đọc vị đúng "căn bệnh" tiềm ẩn, sẽ giúp cho các doanh chủ bước đầu giải quyết được ít nhất 50% vấn đề của Doanh nghiệp mà không phải tốn gấp đôi gấp ba chi phí cho các trải nghiệm liên quan đến rủi ro! Và đó là lý do Thảo có động lực duy trì Cafe Tài chính, với những cuộc gặp mang tính "quality private meeting group" - nơi các doanh chủ có thể cởi mở và tìm ra câu trả lời thiết thực nhất.

Là cố vấn tài chính cho doanh nghiệp, Thảo muốn thực sự trở thành người đồng hành đáng tin cậy từ những bước đi nhỏ, thực chiến tìm ra giải pháp hơn là việc "cưỡi ngựa xem hoa".

Thảo sẽ cố gắng sắp xếp tổ chức những buổi Cafe Tài Chính thật thường xuyên, để các doanh chủ có thêm một không gian nhỏ để trao đổi, học hỏi và chia sẻ.

Các bạn doanh chủ hãy theo dõi thông tin về các buổi Cafe Tài Chính của Thảo trên Website/Facebook hoặc LinkedIn nhé, biết đâu hữu duyên mình lại có một buổi trò chuyện hữu ích thì sao? ;)

Hẹn gặp các bạn.

Thảo Tất.